Xe bồn là phương tiện đặc thù được thiết kế đặc biệt để chở chất lỏng, chẳng hạn như nước, dầu ăn, mật rỉ, khí hóa lỏng…

Có rất nhiều biến thể của xe bồn, tùy thuộc vào loại chất lỏng cần vận chuyển. Xe bồn có thể có kích thước lớn hoặc nhỏ, có áp suất hoặc không có áp suất, cách nhiệt hoặc không cách nhiệt, v.v.

Nhưng hầu hết xe bồn chở chất lỏng đều có dạng hình trụ/elip.

Chẳng phải thùng hình chữ nhật có thể chở được nhiều thể tích hơn thùng hình trụ hay sao? Ngoài ra, các bồn hình chữ nhật sẽ dễ dàng sản xuất trên quy mô lớn hơn. Vậy tại sao những chiếc xe tải này lại có bồn hình trụ (hoặc hình elip)?

Lý do các bồn xe chở chất lỏng thường có hình trụ hoặc elip

Không có điểm yếu

– Thứ nhất, thùng chứa hình trụ không có ‘điểm yếu’ cần gia cố, điều này có nghĩa là không cần sử dụng nhiều vật liệu hơn để chế tạo thùng chứa. Ngược lại, một hình chữ nhật/hình vuông có các góc và các cạnh phẳng, tạo ra các điểm yếu cho áp lực. Nói cách khác, một hộp chứa hình chữ nhật sẽ hỏng nhanh hơn hộp hình trụ khi chịu nhiều áp lực. (Đây cũng là lý do tại sao các cửa sổ trên máy bay thương mại có các góc được bo tròn, thay vì hình chữ nhật/hình vuông hoàn hảo.)

– Hình cầu là hình dạng tốt nhất để chứa chất lỏng, vì hình cầu cho phép bạn lưu trữ thể tích tối đa cho một diện tích bề mặt nhất định. Tuy nhiên, hình cầu không dễ vận chuyển, vì vậy lựa chọn tốt nhất tiếp theo là hình cầu ‘dài’, tức là hình trụ hoặc hình elip.

Sự ổn định

Độ ổn định của các phương tiện chở chất lỏng như dầu, mõ, mật rỉ,.. và khí dễ cháy hóa lỏng, là điều tối quan trọng. Như vậy, những hình dạng có trọng tâm càng gần mặt đất càng tốt, như vậy sẽ giữ được sự ổn định của chất lỏng hơn khi di chuyển, trong khi trọng tâm của bồn chứa hình chữ nhật sẽ ở độ cao lớn hơn trọng tâm của bồn hình trụ

-> không nên lựa chọn bồn chứa hình chữ nhật.

Xe bồn chuyên dụng của Khả Doanh

Chất lỏng trượt

Vấn đề trượt chất lỏng cũng rất quan trọng trong việc lựa chọn hình dạng bồn:

Khi một chiếc xe tải tăng tốc/giảm tốc độ, chất lỏng trong xe chở chất lỏng nhất định sẽ trượt xung quanh (tức là di chuyển tới lui) bên trong xe theo quy luật quán tính.

Hiệu ứng trượt dốc này được gọi là ‘tăng đột biến’ trong chuyên ngành. Để ngăn chặn/giảm thiểu ảnh hưởng của sự dâng trào này, ở nhiều xe tải có bố trí các tấm kim loại bên trong để giảm sự dâng trào từ trước ra sau. Đây là một trong những lý do khiến những người lái xe chở chất lỏng dần dần giảm tốc độ xe tải của họ khi chuyển hướng rẽ hoặc dừng lại.

Mặc dù hình cầu là hình dạng tốt nhất để chống lại sự dâng trào, nhưng nó không phải là hình dạng dễ vận chuyển. Do đó, hình trụ hoặc elip là hình dạng tốt nhất tiếp theo – được lựa chọn.

Khai thác, bảo trì và vệ sinh chất lỏng

Bồn hình trụ hoặc elip sẽ thuận tiện hơn khi trích xuất chất lỏng chứa trong bồn chứa, vì nó dạng tương tự hình phễu và chất lỏng sẽ nằm xuống đáy bồn chứa.
Bồn hình trụ dễ vệ sinh hơn bồn chứa hình chữ nhật, vì các vết chất lỏng sẽ đọng lại ở các góc, khiến chúng khó vệ sinh hơn. Bồn chứa hình trụ/hình elip dễ dàng vệ sinh hơn do thiết kế bo tròn các góc.