Nhiều em là học sinh giỏi, thậm chí là đỗ trường đại học top đầu cả nước nhưng lại không mặn mà với con đường đại học. Các em chuyển hướng đi xuất khẩu lao động, bán sức ở xứ người.

Chị Nguyễn Thị Hoa chia sẻ các con chị đều học khá giỏi nhưng không ai đi học đại học, đi xuất khẩu lao động. Ảnh: VietNamnet

Chị Nguyễn Thị Hoa chia sẻ các con chị đều học khá giỏi nhưng không ai đi học đại học, đi xuất khẩu lao động. Ảnh: VietNamnet.

Nhiều năm trở lại đây, ở các làng quê Nghệ An, Hà Tĩnh, học sinh có xu hướng học THPT chỉ để lấy tấm bằng tốt nghiệp, sau đó rẽ hướng ra nước ngoài du học nghề, xuất khẩu lao động. Trong đó, nhiều học sinh giỏi, thậm chí đỗ những trường đại học danh giá, vẫn quyết định rẽ hướng.

Thực trạng thất nghiệp, công việc trái chuyên môn, thu nhập thấp sau học đại học… khiến nhiều gia đình hướng con em mình ra nước ngoài kiếm tiền.

Những ngôi nhà cao tầng mọc lên các làng quê nghèo cũng từ nguồn tiền các em gửi về. Sức hút đồng tiền đã khiến số lượng học sinh học đại học giảm, thậm chí có làng xã, nhiều năm liền không có sinh viên đại học.

Học sinh giỏi không mặn mà với giảng đường đại học

Trước đây, nhiều phụ huynh ở vùng quê Hà Tĩnh vẫn luôn nghĩ dù vất vả thế nào cũng cho con đi học đại học bởi con vào được đại học niềm tự hào của gia đình, cả dòng họ và đó là con đường duy nhất để thoát nghèo.

Tuy nhiên, rất nhiều sinh viên ra trường, thậm chí cầm trong tay tấm bằng “đỏ”, vẫn không xin được việc làm, nhiều em chật vật kiếm được việc làm nhưng không đúng chuyên ngành. Hoặc nếu có việc nhưng với đồng lương bèo bọt không đủ trang trải cuộc sống nên phụ huynh, thậm chí là chính các em học sinh giỏi, đã dần thay đổi tư tưởng, từ chối vào đại học, chọn con đường xuất khẩu lao động.

Thầy Lê Hoài Nam, Phó hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Trung Thiên (huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh), cho biết trước đây, học sinh của trường vào các trường đại học, cao đẳng chiếm số lượng lớn. Đa số học sinh giỏi đều chọn lựa vào các trường đại học top đầu để học tập.

Tuy nhiên, hiện nay, số lượng đã có phần dịch chuyển. Nhiều học sinh giỏi, xuất sắc không thi đại học mà chuyển hướng xuất khẩu lao động hoặc vừa học vừa làm ở nước ngoài.

“Thực tế, rất nhiều sinh viên ra trường không có việc làm nên phụ huynh, học sinh thay đổi nhận thức, chọn lựa phương án đi du học nghề, xuất khẩu lao động. Đi xuất khẩu lao động, các em có tay nghề và có mức thu nhập cao. Mỗi năm, trường có nhiều học sinh khá, giỏi chọn phương án này thay vì học đại học”, thầy Nam nói.

Thầy Nam cho biết năm học vừa qua, nhà trường có 2 học sinh đoạt giải nhất cấp tỉnh môn Địa lý, các em nằm trong đội dự tuyển học sinh giỏi quốc gia nhưng từ chối tham gia vào đội dự tuyển để ôn luyện.

Thầy Nam nói thêm hai học sinh này, ngoài giành giải nhất cấp tỉnh môn Địa lý, các em còn là học sinh giỏi toàn diện. Chia sẻ lý do với thầy cô, các em nói rằng mục tiêu chỉ học hết lớp 12, lấy bằng tốt nghiệp THPT và không thi vào đại học. Các em dành thời gian học tiếng Hàn, Nhật… và các kỹ năng nghề phù hợp với bản thân để đi xuất khẩu lao động.

Nhiều hiệu trưởng trường THPT ở Hà Tĩnh cũng chia sẻ với VietNamNet hiện nay, học sinh có định hướng rất thực tế, các em có quan điểm rõ ràng, đi học đại học chưa chắc đã xin được việc làm. Vì vậy, không chỉ học sinh có lực học trung bình mà cả rất nhiều em lực học giỏi đi học chỉ để lấy bằng tốt nghiệp THPT, sau đó chọn con đường xuất ngoại.

Học bạ năm lớp 12 của em Nguyễn thị T. là học sinh giỏi, hiện em đi xuất khẩu động ở Nhật. Ảnh: VietNamNet.

Học bạ năm lớp 12 của em Nguyễn thị T. là học sinh giỏi, hiện em đi xuất khẩu động ở Nhật. Ảnh: VietNamNet.

Đỗ đại học top đầu vẫn từ bỏ, rẽ hướng sang lao động nơi xứ người

Gia đình chị Nguyễn Thị Hoa (trú thôn Bắc Hải, xã Thạch Hải, huyện Thạch Hà) có 5 người con học lực khá giỏi. Tuy nhiên, không ai chọn lựa đi học đại học, thay vào đó các em học hết THPT rồi ra nước ngoài xuất khẩu lao động.

Hiện nay, 3 người con gái của gia đình chị Hoa đi xuất khẩu lao động ở thị trường Nhật Bản, còn con trai út sinh năm 2003 đang học tiếng để đi Hàn Quốc.

Chị Hoa nói có nhiều trường hợp ở xã đi học đại học nhưng không xin được việc phải vào các tỉnh phía nam làm công nhân hoặc đi XKLĐ. Nên gia đình và các con không chọn thi vào đại học, cao đẳng mà quyết định đi xuất khẩu lao động, dù các cháu đều học giỏi.

Em Hoàng Thị T. (SN 2000), con gái thứ 4 của gia đình chị Hoa, có năng lực học tập tốt, hoạt động ngoại khóa năng nổ song em không thi đại học. Em đi xuất khẩu lao động đơn hàng thực phẩm ở Nhật Bản.

Em T. 12 năm liền là học sinh giỏi toàn diện, học bạ năm lớp 12 của em điểm tổng kết trung bình các môn học đạt 8,3 điểm, xếp loại học sinh giỏi, giáo viên chủ nhiệm nhận xét là bí thư chi đoàn gương mẫu, nhiệt tình, vươn lên trong học tập.

Với năng lực học tập như trên, T. có nhiều cơ hội để vào học các trường đại học thương hiệu tốt. Tuy nhiên, em học chỉ để thi tốt nghiệp THPT. Nhiều giáo viên tiếc nuối với quyết định của em.

“Đi học đại học mất thời gian hơn 4 năm và một khoản học phí không nhỏ nhưng không chắc chắn về cơ hội việc làm. Vì suy nghĩ đó, các con tôi chọn ra nước ngoài làm việc, có cơ hội kiếm được khoản tiền lớn. Khi có kinh tế, các con sẽ tự chủ trong cuộc sống”, chị Hoa chia sẻ.

Thời điểm năm 2016, em Nguyễn Thị H. (SN 1988, trú thôn Bắc Hải, xã Thạch Hà) đỗ hai trường đại học top đầu cả nước, được nhiều người ngưỡng mộ, song H. từ chối vào đại học, rẽ hướng đi xuất ngoại – du học nghề ở Hàn Quốc.

Chị Nguyễn Thị Thu (mẹ của em H.) thông tin H. học rất giỏi, trước đây em đỗ vào Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Ngoại thương nhưng không theo con đường này. Hiện em học tập, làm việc ở Hàn Quốc, có mức thu nhập tốt, hàng tháng, em gửi về 10 triệu đồng biếu bố mẹ.

“Lúc đầu, H. và gia đình cũng đắn đo nhiều, sau khi tính toán, họ nhận thấy con đường đi du học nghề ở nước ngoài vẫn hơn so với học đại học. Con gái tâm sự chưa từng hối hận với quyết định của mình, đi lao động ở nước ngoài tuy vất vả, phải xa bố mẹ nhưng đổi lại thu nhập cao. Một tháng lương con làm bên Hàn Quốc bằng bố mẹ làm cả năm”, chị Thu nói.

Chị Thu nói thêm ở xã cũng có rất nhiều trường hợp như em H., đỗ đại học nhưng theo con đường xuất khẩu lao động. Gia đình có con đi xuất khẩu lao động ở nước ngoài, bố mẹ có tiền tỷ gửi ngân hàng, xây được nhà cao tầng càng khiến học sinh ở các vùng quê này không mặn mà với giảng đường đại học.